Ortadoğu ve Irak üzerine çalışan araştırmacı Arda Tezcanlar, evvelki gün Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Irak’tan ulaştırma bakanlarının Ankara’nın geliştirdiği Kalkınma Yolu Projesi’nin birinci toplantısının İstanbul’da yapılacağı saatlerde, Türkiye’ye ilişkin silahlı insansız hava aracının (SİHA) Kerkük’te düşürülmesinin art planını kıymetlendirdi. Tezcanlar, Irak siyasetindeki karmaşanın askeri ögelere da yansıdığını vurguladı. Tezcanlar, Türk SİHA’sının Rus silah sistemleri, ABD’ye ilişkin radarlar ve eğitimini de Suudi Arabistan’ın verdiği birliklerden oluşan bir yapı tarafından düşürüldüğüne dikkat çekti. Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan Tezcanlar, “Kalkınma Yolu, Türkiye’nin hudut komşusu Irak’a ait siyasetini, bölgesel bir jeostratejiye dönüştürme atağıdır. Lakin bu projenin düşünülmesinde temel alınan Irak’ın siyasi görüntüsü, göründüğünün de ötesinde karmaşık bir haldedir” ikazını yaptı.
Tezcanlar, İstanbul’daki toplantıdan çabucak evvelki saatlerde SİHA’nın düşürülmesinin bu karmaşıklığı açığa çıkardığını vurguladı. Tezcanlar, şu değerlendirmeyi yaptı: “Irak Hava Savunma Kuvvetleri Kuzey Bölgesi Kumandan Yardımcısı, SİHA’yı düşürme buyruğunun Bağdat’tan geldiğini açıkladı. Irak Hava Savunma Kuvvetleri, haziran ayında hava alanının denetimini büsbütün ele almak için harekât merkezini yine düzenledi. Şimdiki kumandanı Pilot Tümgeneral Muhammed El Esadi’nin açıklamasıyla ‘gerektiğinde her an, rastgele bir gayeyle yüzleşilecek’ kabiliyete erişmiş durumda. Saddam devrinde Sovyetler’den esinlenerek oluşturulan Hava Savunma Komutanlığı, yeni Irak ordusunun kurulması sonrasında bile Taji kampındaki Rus danışmanlar üzerinden Moskova’nın nüfuz merkezi oldu. Hava savunma silahları, Rusya’dan Şubat 2022’de alınan Pantsir sistemleri iken kullanılan radarların ABD menşeili olması dikkat cazip. 2020-2023 ortasında Hava Savunma Kuvvetleri Kumandanı Korgeneral Maan Zeid El Saadi periyodunda yapılan bu alımlar sonrası birliklerin eğitim ve hazırlığı için Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri ile askeri işbirliği görüşmelerinde bulunulmuştu. Bunun yanında bir başka enteresan husus ise Saadi’nin, atanması öncesi Irak Kontr-Terör Teşkilatı bünyesinde Musul’un terör örgütü IŞİD’den kurtarılmasında misyon yapması ve böylelikle tanınır olmasıdır. O sene yapılan atamalarda, bir sonraki yıl düzenlenecek Irak genel seçimlerine milis ve yabancı güçlerin müdahil olmaması için Irak Şii lideri Ayetullah Ali El Sistani’nin siyasi uzlaşı daveti tesirli olmuştu.”
‘SİYAH-BEYAZ DEĞİL’
Tezcanlar, Irak’ın siyasi görünümünün siyah-beyaz bir fotoğraftan çok ışığa nazaran renk değiştiren bir ekran üzere olduğunu belirterek “Türk SİHA’sının düşürülmesine giden yolda Rus, Amerikan, Suudi Arap renkleri kadar hâlâ örtük olan başka renklerin bulunma mümkünlüğü da vardır” dedi.