Geçtiğimiz hafta Lübnan, evvel Hizbullah’a ilişkin davet aygıtlarının daha sonra da kimi radyo aygıtlarının patlatılmasıyla sarsıldı. Kimi muharrirlerin ABD’deki 11 Eylül akınlarına benzettiği bu ataklar, Hizbullah’ın seçkin kuvvetleri olan Rıdvan birliklerinin kumandanı İbrahim Akil ve kimi üst seviye kumandanları maksat aldı.
Arap kamuoyuna nazaran, Lübnan’daki patlamalar ve saldırlarla 7 Ekim’den bu yana İsrail ve Hizbullah ortasında belirli angajman kuralları çerçevesinde devam eden çatışamalardan farklı bir sürece girilmiş oldu. Birtakım gazeteler İsrail’in, sonlu savaştan kapsamlı bir savaşa başlama gayesini yavaş yavaş uygulamaya koyduğu görüşünde. Hatta bu yorumlara nazaran, İsrail Hizbullah’ın nefes almasına bile müsaadesi vermiyor.
Peki Hizbullah, ‘karşılık verileceğine dair’ açıklamalarına karşın neden hala tansiyonu tırmandırmama eğiliminde. Örgüte yakın kimi gazetelere nazaran bunun bir çok sebebi var ve bu sebeplerden biri de İran’ın bunu istememesi.
Bütün bu yaşananlar karşısında ise Arap coğrafyasında şu an zihinleri en çok meşgul eden soru ise, bu tansiyonun neye evrileceği ve bölgenin nasıl bir bedel ödeyeceğidir. Geçtiğimiz hafta birtakım Arap gazetelerinde gündeme dair çıkan kimi yorumlar şu formda:
‘Hizbullah neden savaşa girmiyor?’
İsrail, Hizbullah üzerindeki baskıyı tüm kırmızı çizgileri aşarak ve örgütün şu ana kadar uyduğu angajman kurallarını ihlal ederek önemli boyutta arttırmış oldu. İsrail’in bu cüretkar adımları, Hizbullah’ın askeri kapasitesinin tamamını kullanmayacağının anlaşılmasından kaynaklanıyor olabilir. Her ne kadar Hizbullah insansız hava uçaklarını kullanarak bildiriler vermiş ve de uzak maksatlara ulaşabilecek füzeler kullanma tehditlerinde bulunmuş olsa da.
Geçtiğimiz aylar boyunca aslında Hizbullah, İsrail’i ağır füzelerle maksat almayı düşünmediğini ve geniş kapsamlı bir savaş istemediğini ortaya koymuş oldu.
Örgütün temel siyasetinin denklemini İran’ın kendisinden istediği ‘stratejik sabır’ oluşturuyor olabilir. Çünkü İran ve Amerika Birleşik Devletleri ortasında kapsamlı bir savaş açılmamasını öngören bir mutabakat var. Çünkü ABD seçimleri sonrasında Tahran ve Washington ortasında siyasi bir muahede beklentisi hakim.
Belki de Hizbullah’ın İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu’nun savaşı genişletme gayretinin peşine takılmamasının akabinde hem Lübnan ile ilgili hem de bölgesel hesapları tesirli olmuş olabilir. Ve İsrailliler’in varoluş savaşı verdiği bir ortamda örgütün tek maksadının ‘Gazze’ye destek’ olduğu fikri olabilir.
Hizbullah, İsrail’in gücünü tüketme ve yorma stratejisine dayanıyor. Ona nazaran bu strateji de maksadına ulaşıyor. En azından İsrailli yerleşimciler hudut bölgelerinin dışına çıkmak zorunda kaldı bu da İsrail hükümeti üzerinde büyük bir baskı oluşturuyor. Bunun dışında Hizbullah, İsrail’in istediği bir zamanlamada savaşa girmek istemiyor. Çünkü Netanyahu ABD’nin başkanlık seçimleriyle meşgul olduğu bir devirde en tehlikeli varoluş gayretini veriyor. (Hizbullah’a yakın Lübnan El Nashra Gazetesi)
Karikatür: Usame Haccac / Kaynak Kuds El arabi Gazetesi ‘Bir endişe sinemasının başlangıcı gibi’
Lübnan’daki olay global ve tarihidir. Ayrıyeten savaş kavramında efsanevi bir değişimdir. Hizbullah cep telefonu teknolojisini kimi seviyelerde terk edip, neredeyse yok olmaya yüz tutmuş bir teknolojiye geri dönerek yağmurdan kaçarken doluya yakalanmış oldu. Lakin bu saf bir siber atak değildi, birkaç saat sonra Hizbullah saflarında ölümlerin ve yaralanmaların hacmi ortaya çıktığında bunun çok büyük ve karmaşık bir komplo olduğu görüldü.
Patlayan davet aygıtı kullanıcıları çoklukla Hizbullah savaşçılarıdır. Aygıtın yanlarında bulunması, onları savaş yahut dayanak misyonlarına katılmak üzere organize bir halde harekete geçirmeyi amaçlıyor. Harici takipten kaçınmak dışında bu stil eski bir teknolojiyi kullanmanın öteki hiçbir nedeni yoktur. Hizbullah’ın bu ayın 17’sindeki patlamalardaki kaybı ise, Temmuz 2006 savaşındaki kayıplarından çok da uzak bir sayı değil. İsrail bu patlamalarla hiçbir bedel ödemeden Hizbullah’a bu kadar büyük bir can kaybı yaşatıyor. Halbuki alanda savaşarak bu kadar bir kayba neden olmak için en azından onlarca askerini kaybetmek ve milyarlarca dolar harcaması gerekiyordu.
Lübnan’daki davet aygıtlarının patlaması dünyanın sonu ve büyük felaketi bahis alan bir kaygı sinemasının başlangıcı niteliğindedir. İsrail ise bu ataklarıyla, hata devleti ve çete üzere davranma üzere nitelendirmelerin ötesine geçip, Maverick sinemalarındaki acımasız makûs adama dönüşüyor. Yaşananlar, Joker’in en güzel tarihî versiyonunu sunan Christopher Nolan’ın aklına bile gelmeyen bir giriş niteliğindedir. (Sameh El Mahariki / Kuds El Arabi Gazetesi)
‘Dört yılda iki 11 Eylül’
Geçtiğimiz hafta Lübnan’da Hizbullah’ın nüfuz bölgelerinde davet aygıtları ve radyolar aracılığıyla meydana gelen ve Lübnan Sıhhat Bakanlığı’nın sayılarına nazaran en az 37 kişinin vefatına yol açan patlamalardan sonra, Lübnan cephesinde Hizbullah ile İsrail ortasında angajman kurallarından bahsetmek artık mantıken mümkün değil.
Lübnan’da dört yıl içinde ikinci kere tahminen deAmerika’nın 11 Eylül (2001) olayına benzeri iki olay yaşandı. 4 Ağustos 2020’deki Beyrut Limanı patlaması ve geçtiğimiz hafta yaşanan patlamalar. Birinci olayda adaletin sağlanamamasından ötürü 220’den fazla hayatını kaybeden insanın ve 7 binden fazla yaralının hakları uçup gitse de, ikinci olay yargının getireceği adaletten fazla kimi radikal adımlar gerektirmektedir.
Genellikle bu tıp durumlarda alınan stratejik kararlar gelecekteki sürdürülebilirliğin bir modülü haline gelir. Önümüzdeki günlerde dikkate alınması gereken şey budur. İşgalci İsrail tarafından bakıldığında ise, Lübnan cephesine geçtiğimiz aylara nazaran daha fazla hazırlıklı görünüyor. Bu yüzdendir ki, İsrail’in bir kriz içinde olduğunu ve de her iki cephede birebir anda savaşmaktan ötürü daha zayıf olduğunu düşünmek için binbir türlü neden vardır. (Pierre Akiki / El Arabi El Cedid Gazetesi)
‘İsrail savaşı genişletme kararını uyguluyor’
İsrail ordusu, Hizbullah’ın üst seviye kumandanı İbrahim Akil’i ve örgütün Rıdvan Özel Kuvvetler ünitesindeki başka üst seviye önderleri öldürdüğünü doğruladı. Geçtiğimiz hafta Salı ve Çarşamba günü radyo ve bağlantı aygıtlarında meydana gelen patlamaların akabinde Cuma günü de İbrahim Akil’i safdışı bırakmasıyla İsrail, Hizbullah’a nefes almasına fırsat vermek istemediğini göstermek istedi.
Analistlere nazaran, İsrail’in Hizbullah’taki makul amaçlara yönelik arka arda taarruzları, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin savaşı Lübnan’a genişletmeye çalıştığının ve tıpkı Gazze’deki Hamas hareketini dağıttığı üzere Hizbullah’ı da dağıtmaya çalıştığının ispatı niteliğinde. Hem de bu gerginliğe dair yapılan bütün ihtarlara karşın.
İsrailliler, bu savaşı genişletme kararını uygularken, radyo ve davet aygıtları patlamalarının akabinde Hizbullah’ı saran baş karışıklığından ve Nasrallah’ın Fuad Şükr suikastına bir karşılık vereceğini açıklamasına karşın şu ana kadar bir karşılık verememiş olmasından yararlanıyor. Bunu dışında İsrail, İran’ın sessizliğinden ve Hamas siyasi bürosu başkanı İsmail Haniye’ye düzenlenen suikasta yönelik gecikmiş yansısından de yararlanıyor. (Londra Merkezli El Arab Gazetesi)
Karikatür: Savaşın Lübnan’a hakikat genişlemesi – Yasir Ahmed / Kaynak: Londra Merkezli El Arab Gazetesi ‘Bölge büyük bir savaşın eşiğinde’
İsrail daha evvel yapmadığı bir aptallığı yapıyor. Netanyahu hem şahsî kaprislerine hem de 7 Ekim’deki başarısızlığın akabinde prestijlerini geri kazanmak isteyen kurumlarının kaprislerine nazaran hareket ediyor. Son zamanlardaki gelişmeler, bundan diğer bir şey değil.
İsrail kabahat üstüne kabahat işliyor, operasyon üstüne operasyon yapıyor. Daha önce Hamas’ın lideri İsmail Haniye ve öteki birçok öndere suikast düzenledi. Şu an birebir şeyi Hizbullah’ta da uyguluyor. Bir yandan ileri teknoloji sayesinde irtibat aygıtlarını patlatacak operasyonlar yapıyor, öteki yandan da Hizbullah lideri veya üyesi ile temiz bir Lübnan vatandaşı ortasında ayrım yapmadan bombalama aksiyonu düzenliyor.
İsrail’in son periyotta gerçekleştirdiği tüm operasyonlar, sırf askeri yeteneklere değil, öncelikle istihbarat yeteneklerine dayanan operasyonlardır. Bu, 7 Ekim’e karşı açık bir intikam dileğinin göstergesidir. Bir yandan da prestiji geri kazanma. Lakin İsrail ve istihbarat servislerinin şu anda giriştiği şey tıpkı vakitte bölgeyi bütünüyle ateşleyecek hesapsız bir maceradır.
Son günlerde akıllara gelen birinci soru, tansiyonun bu halde tırmanmaya devam etmesinin bedeli ne olacak? Bölgede tümden patlamayla sonuçlanabilecek bu gerginlik, yalnızca Arap ülkelerini değil, bölgedeki başka tarafları da etkileyebilir. Gelinen noktada bölge, İsrail yüzünden herkesin kaybedeceği büyük bir savaşın eşiğinde. (Abdullatif El Menavi / Mısır Al Youm Gazetesi)
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)